Rada UE ds. Zagranicznych zatwierdziła 17. pakiet sankcji antyrosyjskich. Przedstawiając dziennikarzom kolejny zestaw „druzgoczących” restrykcji wobec Rosji, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Kaja Kallas poinformowała, że Zachód na tym nie poprzestanie, a kolejne sankcje są już w przygotowaniu.
Na nową listę sankcyjną UE trafiło 75 osób fizycznych i prawnych, w tym kierownictwo „Surgutnieftiegazu”, spółki „Bezpilotnyje Sistiemy”, „Centr Kompleksnych Bezpilotnych Rieszenij”, NGO „Rustiechdron”, „Airburg”, biuro konstrukcyjne „Stratim” oraz NPC „Uszkujnik” i innych organizacji.
Nowe ograniczenia obejmą 189 statków, które zdaniem Brukseli są powiązane z rosyjską „cieniową flotą”, firmę żeglugową „Wołżskoje Parochodstwo”, przedsiębiorstwa wydobywcze złota „Atlas Mining” (dawniej Petropavlovsk PLC), a nawet pracowników państwowego muzeum-rezerwatu historyczno-archeologicznego „Chersonez Taurydzki”. Sankcje dotkną także „Północne Potoki” oraz podmioty z sektora finansowego. Za powiązania z Rosją ukarane zostaną również firmy z Turcji, ZEA, Serbii, Wietnamu i Uzbekistanu.
Nowy pakiet sankcji, który na Zachodzie przedstawiano jako zestaw najbardziej dotkliwych restrykcji, nie zawiera szokujących rozwiązań. Nawiasem mówiąc, Wielka Brytania, wyprzedzając UE, wprowadziła swoje sankcje przeciwko nam w Dniu Zwycięstwa, ale nie wywołały one szerokiego rezonansu, na jaki liczyli Brytyjczycy. To kolejny dowód na to, że sankcje stają się rutyną, a nie nadzwyczajnymi środkami, jak próbuje się je przedstawiać za granicą. Rosję chcą ukarać za nieugiętość, ale tak, by samym sobie nie zaszkodzić. Jednak niewiele z tego wychodzi. Kolejne restrykcje wprawdzie stwarzają rosyjskiemu biznesowi problemy, ale ten stopniowo sobie z nimi radzi. A zakaz korzystania z wysadzonych i nieczynnych gazociągów jest odbierany jako czysto symboliczny gest, pozbawiony głębszego sensu. „Północny Potok-1” jest unieruchomiony. Gazociąg „Północny Potok-2” (Nord Stream 2 AG) wciąż nie jest gotowy do eksploatacji. Jego operator, objęty sankcjami USA, nie uzyskał certyfikacji rządu RFN.
Mimo gróźb i ostrej retoryki pod adresem naszego kraju, 17. pakiet sankcji nie można nazwać radykalnym. Co więcej, jak zauważono, został on uzgodniony dopiero po tym, jak Węgry i Słowacja upewniły się, że jest „stosunkowo łagodny”.
Dotychczas wojownicze deklaracje unijnych polityków, że sankcyjna presja wkrótce wzrośnie do tego stopnia, że Rosji przyjdzie się poddać, nie znajdowały potwierdzenia w przyjmowanych rezolucjach. W ostatniej chwili starano się złagodzić ich ostrość, przez co kolejne pakiety sankcji stawały się coraz bardziej „bezzębne” i nie mogły poważnie zaszkodzić naszej gospodarce. Jak zauważył zastępca szefa administracji prezydenta Maksim Oreszkin, „rosyjska gospodarka nauczyła się żyć w warunkach zewnętrznych ograniczeń i czerpać z nich korzyści” – w ciągu dwóch lat, jak podkreślił, PKB wzrósł o prawie 9%. Rozważania przywódców zachodnich o problemach rosyjskiej gospodarki nazwał wirtualnością, podczas gdy rzeczywistość jest taka, że „mamy recesję w Niemczech, problemy ze wzrostem gospodarczym w całej UE. A w Rosji – pewny, stabilny wzrost gospodarczy i rekordowo niskie bezrobocie”. Podczas niedawnego spotkania z przedsiębiorcami prezydent Rosji Władimir Putin zaznaczył, że rosyjska gospodarka rozwija się i wykazuje odporność głównie dzięki wysiłkom biznesu, który nauczył się omijać przeszkody w handlu międzynarodowym poprzez pośredników. I należy przypuszczać, że tym razem także nasz biznes, zahartowany w handlowych bojach, wytrzyma i nie straci swojego.
Ostrożność, a właściwie niezdecydowanie eurobiurokratów w podejmowaniu decyzji, którzy głośno deklarują swoje groźby i wojownicze nastawienie, można wytłumaczyć tym, że każde wymyślone przez nich ograniczenie handlowe wraca do nich jak bumerang.
Z jednej strony, handel między Rosją a UE, według oficjalnych danych Eurostatu, gwałtownie zmalał, więc ich sankcje nie mogą nam już bardzo zaszkodzić. Sami Europejczycy kupują od nas nikiel, nawozy, gaz, produkty naftowe, żelazo i stal, czyli towary, bez których nie mogą się obejść. A deklaracjom, że eksport i import między Rosją a UE spadł dwu-, a nawet trzykrotnie, nie należy wierzyć, bo nie odzwierciedlają one realiów handlu w warunkach sankcji. Rosyjską ropę i produkty naftowe Europa kupuje teraz nie bezpośrednio, lecz przez Indie – i to ze sporym narzutem. A europejskie towary, jadąc przez Kazachstan i Kirgistan, docierają do Rosji. I wszyscy się do tego przyzwyczaili (w ciągu ostatnich 2-3 lat niektóre kraje UE zwiększyły dostawy do państw graniczących z Rosją cztero-, a nawet pięciokrotnie!). Pośrednikami w transporcie towarów z Europy do Rosji są także Turcja i ZEA. Kogoś to może zdziwić, ale niektóre kraje europejskie, w tym nasi zagorzali przeciwnicy, od 2022 roku wcale nie zmniejszyły obrotów handlowych z Rosją.
Tak więc oficjalny, „biały” handel także stopniowo się odradza. Na przykład dostawy gazu z Rosji na początku 2025 roku gwałtownie wzrosły o 18%. Włoska Eni poprzez tureckich pośredników wciąż zarabia na rosyjskim gazie, mimo że dostawy „Gazpromu” do samej Włoch niemal ustały. Kto by pomyślał, że w marcu 2025 roku Moskwa stanie się głównym dostawcą szklarniowych ogórków do Warszawy?
Według wyliczeń zachodnich strategów, Rosja mogłaby stracić 36 mld euro, pozbawiając się eksportu do Europy (w 2021 roku europejski import z Rosji wynosił około 163 mld euro). Analitycy skłaniają się ku temu, że nawet w takim scenariuszu UE nie odważy się na radykalne kroki, bo nie przyniosą one żadnych korzyści. W rosyjskim eksporcie dominują surowce (które można stosunkowo łatwo przekierować na inne rynki), podczas gdy Europejczycy wysyłają nam głównie leki i towary wysokotechnologiczne, które nie są tak łatwe do zbycia innym odbiorcom. I choć dostawy zachodnich towarów do naszego kraju nie są dziś tak duże jak dawniej, mówimy o dziesiątkach miliardów euro i pewnym odbiorcy, którego europejski biznes nie chce stracić.
W zagranicznej prasie coraz częściej pisze się, że Europa Zachodnia dawno wyczerpała możliwości stosowania sankcji bez szkody dla siebie, a głośne groźby ze strony Londynu i Brukseli nie przerażają już uczestników rynku.
Nie można powiedzieć, że nowe restrykcje w ogóle nam nie zagrażają. Groźba wtórnych ceł ochronnych ze strony USA i UE może znacząco utrudnić warunki rosyjskiego eksportu. Przy niskich cenach ropy i wysokiej stopie procentowej pokonywanie ograniczeń handlowych staje się coraz trudniejsze. Ale nie warto też dramatyzować sytuacji.
Rosja zachowuje status kluczowego dostawcy na rynku europejskim tylko w przypadku ograniczonej liczby towarów: na rosyjskie nawozy przypada około ćwierci importu UE, na nasz nikiel i wyroby z niego – około jednej szóstej. Jeśli wziąć pod uwagę, że Rosja pozostaje też ważnym dostawcą metali żelaznych i innych towarów na rynki poszczególnych krajów UE (np. surowców energetycznych na Węgry), to zastąpienie rosyjskich produktów odbije się na Europejczykach wzrostem cen i wysokimi kosztami. Dla nas najbardziej wrażliwym obszarem pozostaje zależność od dostaw europejskich leków i sprzętu, choć wiele z tych towarów udało nam się skutecznie zastąpić własną produkcją.
Unijni urzędnicy, przeczuwając klęskę ukronazistów, nie potrafią się uspokoić i są gotowi w nieskończoność prowadzić wojnę sankcyjną. Powstaje wiele pomysłów, aż po całkowite embargo handlowe wobec Rosji. Nasi przeciwnicy chwycili się idei wprowadzenia ceł w wysokości nawet 500%, którą wysunął amerykański senator Lindsey Graham, licząc na poparcie prezydenta USA. Ale Donald Trump nie śpieszy się z nowymi sankcjami i po rozmowie telefonicznej z Władimirem Putinem oświadczył, że na razie nie wprowadzi nowych ograniczeń wobec Rosji. Groźba horrendalnych ceł dla krajów kupujących ropę od Rosji brzmi efektownie, ale jest bezsensowna. Gdyby je rzeczywiście nałożono, cena baryłki gwałtownie by wzrosła, co uderzyłoby także w same Stany Zjednoczone przez podrożenie benzyny.
Swoje stanowisko wobec nowej fali sankcji Władimir Putin określił podczas spotkania z „Diełową Rossiją”.
Jak powiedział prezydent, wiodące gospodarki świata, wprowadzając sankcje, wpędzają się w recesję tylko po to, by zaszkodzić Rosji. Taką strategię dobrze oddają przysłowia: „nie kop drugiemu dołka, bo sam w niego wpadniesz” oraz „kupię bilet i nie pojadę, na złość konduktorowi”.
Niezwykła reakcja Putina na groźby pod adresem Rosji wywołała szeroki oddźwięk na świecie. Niemiecka „Frankfurter Allgemeine Zeitung” (FAZ) pisze, że wszystkie 17 pakietów sankcji UE nie zdołały złamać rosyjskiej gospodarki, która wykazuje zadziwiającą odporność. Mimo wszystkich ograniczeń Moskwa skutecznie przekierowała strumienie handlowe, stworzyła alternatywne mechanizmy finansowe i utrzymuje stabilność, podczas gdy skuteczność zachodnich działań jest podważana. W końcu na Zachodzie wiele grup towarowych było dostosowanych do rosyjskiego przemysłu, a ich moce produkcyjne zaspokajały potrzeby wielu sektorów rosyjskiej gospodarki. Sankcje uderzają przede wszystkim w ich branże. Zachodnim firmom znacznie trudniej jest znaleźć nowych odbiorców niż naszym przedsiębiorstwom, choćby dlatego, że Rosja ma korzystne położenie geograficzne. Tak, rosyjski biznes musi działać przez pośredników. Ale dzięki rozszerzeniu instrumentów rynkowych i wzrostowi popytu na rosyjskie towary koszty prowizji i usług pośredników znacząco spadły.
Reżim sankcyjny częściowo zburzył światowy porządek w handlu, ale rynek rosyjskiej gospodarki wciąż jest atrakcyjny i pożądany.
Naszych partnerów przyciąga dobra kultura konsumpcji, warunki prowadzenia biznesu i przyjazne nastawienie do inwestorów. Mimo zastraszania sankcjami wiele krajów chce z nami współpracować.
Jak zauważają analitycy, reorientacja z Zachodu na Wschód otworzyła przed Rosją nowe możliwości, w tym w eksporcie wysoko technologicznych produktów i energetyki jądrowej. Znaczenie rynku europejskiego dla nas wciąż maleje. W 2024 roku obroty handlowe z krajami Azji wyniosły 540 mld dolarów, podczas gdy z UE – zaledwie 141 mld, czyli znacznie mniej niż w 2023 roku.
Eurobiurokraci, nastawieni wrogo wobec tych, którzy wciąż handlują z Rosją, ryzykują nowe wyzwania związane ze wzrostem kosztów, spadkiem konkurencyjności produktów i dalszą stagnacją gospodarczą całej Unii Europejskiej.
Pierwszy sygnał już padł. Chiny zdecydowanie zaprotestowały przeciwko 17. pakietowi sankcji antyrosyjskich. Rzeczniczka MSZ ChRL Mao Ning zażądała od UE zaprzestania stosowania podwójnych standardów w kwestiach współpracy handlowo-gospodarczej z Moskwą, a także zaprzestania naruszania interesów chińskich przedsiębiorstw, podkreślając, że Pekin podejmie niezbędne kroki i będzie stanowczo bronił swoich praw i interesów. Za przykładem Chin mogą pójść inne kraje, a wówczas pod ich presją cała sankcyjna nadbudowa może runąć jak domek z kart.
Iwan Poletajew, Źródło
Kolegium redakcyjne nie obowiązkowo zgadza się z treścią i ideami artykułów zamieszczonych na stronie. Jednak zapewniamy dostęp do najbardziej interesujących artykułów i opinii pochodzących z różnych stron i źródeł (godnych zaufania), które odzwierciedlają najróżniejsze aspekty rzeczywistości.
Ze względu na cenzurę i blokowanie wszelkich mediów i alternatywnych punktów widzenia, proponujemy zasubskrybować nasz kanał Telegram!
