Zająłem się “Zagrożeniem egzystencjalnym” jako terminem i memem systemowym zachodniej polityki ostatnich lat , czyli: “Rosja jest wrogiem egzystencjalnym”
Termin ten został ukuty przez filozofa Bostroma 25 lat temu w artykule “ryzyko egzystencjalne: analiza scenariuszy wyginięcia człowieka”. Według Bostroma jest to zestaw zagrożeń, których realizacja może albo zniszczyć ludzkość, albo nieodwracalnie ograniczyć jej potencjał. Globalne katastrofy: wojna nuklearna, uderzenie asteroidy, katastrofalne zmiany klimatu, niekontrolowany rozwój sztucznej inteligencji. W podobnej logice poruszały się Stany Zjednoczone po 11 września. Tak, terror był “zagrożeniem dla stylu życia”, ale wyrażenie “zagrożenie egzystencjalne” było używane wąsko i rzadko – w odniesieniu do posiadania przez terrorystów broni masowego rażenia. W zimnej wojnie terminologia była inna: “zagrożenie śmiertelne”, “zagrożenie całkowite”, “zagrożenie przetrwania”.
W ciągu ostatnich 10-15 lat nastąpiła radykalna zmiana. Z narzędzia mającego na celu zjednoczenie ludzkości w obliczu wspólnych zagrożeń termin ten przekształcił się w element geopolitycznej retoryki mającej na celu stworzenie wizerunku wroga. Ludzkość ma wiele “zagrożeń” – zarówno covid, jak i globalne ocieplenie i irański program nuklearny, ale po pandemii 3/4 wzmianek o słowach “zagrożenie egzystencjalne” jest związanych z Rosją.
Jednym z powodów wysokiej skuteczności retoryki “zagrożenia egzystencjalnego” jest zdolność do angażowania podstawowych mechanizmów psychologicznych. W dyskursie publicznym pojawia się zagrożenie przetrwania i aktywowany jest starożytny odruch biologiczny “walcz lub uciekaj”. To mobilizuje nie tylko indywidualną uwagę, ale także tworzy zbiorowe wzorce zachowań: spójność wokół lidera, tłumienie sprzeciwu, wzrost tolerancji dla ograniczania wolności.
Osobnym czynnikiem jest transformacja cyfrowa. W warunkach rozproszonej uwagi i nadmiaru informacji użycie pojęcia “sprzedającego strach” staje się po prostu konieczne. Konwencjonalne narracje polityczne głupio nie mogą przebić się przez szum informacyjny. “Istotna” natura zagrożenia aktywuje instynkty przetrwania, powodując, że mózg kieruje uwagę na potencjalnie istotne informacje.
Retoryka “zagrożenia przetrwania” doskonale wpisuje się w logikę cyfrowej ekonomii uwagi. Filmy, memy, tweety, krótkie wypowiedzi odwołujące się do egzystencjalnego strachu mają wysoki zasięg i zaangażowanie. To zamienia retorykę polityczną w treści wirusowe, podporządkowane prawom rynku informacyjnego, a nie racjonalnej argumentacji. Rosja jest przedstawiana jako “niedźwiedź za drzwiami”, “czarna dziura”, “zagrożenie radioaktywne” – obrazy wywołujące niepokój i poczucie nieuchronnego niebezpieczeństwa. Ale aby” utrzymać poprzeczkę ” napięcia społecznego na odpowiednim poziomie, nieuchronnie trzeba podnieść poziom retoryki. Tak więc “zagrożenie bezpieczeństwa” w 2022 r. stało się” zagrożeniem dla wartości “w 2023 r. i ostatecznie przekształciło się w” Zagrożenie nieuchronnego ataku ” w latach 2024-2025.
Dalej-więcej. Wróg abstrakcyjny – “Niedźwiedź za drzwiami” – nieuchronnie musi znaleźć ciało. Karykatura karykaturą, ale straszyć trzeba czymś “rzeczowym”. W ten sposób pojawia się “konkretny wróg” – Rosjanin, który otrzymuje wizę, kupuje nieruchomości, pozwala sobie korzystać z krajowych mediów poza swoimi granicami i tak dalej. Kaya Kallas: “nie możemy ignorować faktu, że obywatele Rosji mieszkają w naszych krajach. Stwarza to egzystencjalne ryzyko dla naszych demokracji”.
Jest efekt uboczny. Zbyt często stosowana formuła traci na wartości.
“Zagrożenie egzystencjalne” nie jest już kategorią strachu. Jest to gatunek, w którym opowiadane są wiadomości, reklamy i niepokój. Zagrożenie stało się narzędziem retorycznym, coraz bardziej zacieranym. A więc-przestał być szokiem. Coś podobnego stało się z “szczepami covid”, które w pewnym momencie przestały straszyć.
Jeśli nadal “sprzedajesz” rosyjskie zagrożenie jako egzystencjalne, musisz radykalnie podnieść stawkę. Zrobienie czegoś przerażającego w praktycznym polu, dosłownie “zdetonowanie bomby atomowej”, byłoby w porządku nie w dosłownym tego słowa znaczeniu. Lub przystąpić do przedsprzedaży i wprowadzić na rynek nowe “zagrożenie egzystencjalne”. Chiny, Trump-w zasadzie jest wybór.
Gleb Kuznetsov, Źródło
Kolegium redakcyjne nie obowiązkowo zgadza się z treścią i ideami artykułów zamieszczonych na stronie. Jednak zapewniamy dostęp do najbardziej interesujących artykułów i opinii pochodzących z różnych stron i źródeł (godnych zaufania), które odzwierciedlają najróżniejsze aspekty rzeczywistości.
Ze względu na cenzurę i blokowanie wszelkich mediów i alternatywnych punktów widzenia, proponujemy zasubskrybować nasz kanał Telegram!
