Tempo wzrostu PKB Chin wyraźnie spada na skutek decyzji Pekinu i zawirowań w globalnej gospodarce. Za nami zapewne trzeci kwartał z rzędu, gdy chińska gospodarka rosła wolniej od amerykańskiej.
W III kwartale PKB Chin wzrósł realnie o 4,9 proc. w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku – poinformował chiński urząd statystyczny. Tempo było znacznie niższe niż w poprzednich kwartałach, gdy sięgało 18,3 proc. i 7,9 proc., oraz nieco niższe, niż wynosiła średnia oczekiwań analityków. Pominąwszy ubiegłoroczne wyniki, wzrost był najwolniejszy od ok. 30 lat.
Gwałtowne spowolnienie wzrostu PKB Chin jest w znacznej mierze efektem bazy – wyniki chińskiej gospodarki z pierwszej połowy tego roku porównywano do okresu zdecydowanej walki z koronawirusem w pierwszej połowie 2020 r. W I kwartale ubiegłego roku PKB Chin skurczył się według oficjalnych danych (po raz pierwszy od ponad czterech dekad) o 6,8 proc., a w II – wzrósł raptem o 3,2 proc.
Aby wyeliminować wpływ szerokiego lockdownu na bieżące dane, należy sięgnąć po wyniki sprzed pandemii. W stosunku do 2019 r. w pierwszych kwartałach 2020 i 2021 r. PKB rósł średnio o 5 proc. rdr, w drugich – o 5,5 proc., a w trzecich – o 4,9 proc.
Spowolnienie widać również w danych kwartalnych. W okresie lipiec-wrzesień PKB Chin zwiększył się realnie o zaledwie 0,2 proc. kdk, po tym jak statystyki za II kwartał zrewidowano z 1,3 proc. na 1,2 proc., a za I kwartał – z 0,4 proc. na 0,2 proc. Kwartalne tempo wzrostu było, pominąwszy I kwartał 2020 r., najwolniejsze od co najmniej dekady, odkąd istnieją porównywalne dane.
W efekcie chińska gospodarka rosła zapewne wolniej od amerykańskiej już trzeci kwartał z rzędu – nie w perspektywie rocznej zaburzonej przez silne efekty bazy (apogeum walki z epidemią za Murem i w Stanach przypadło w różnych okresach), ale kwartalnej, lepiej oddającej bieżące trendy. W ujęciu zannualizowanym gospodarka USA urosła w I kwartale o 6,3 proc., w II – o 6,7 proc., a w III – według nowcastu Atlanta Fed o 1,2 proc. Tymczasem w przypadku Państwa Środka było to odpowiednio 0,8 proc., 4,9 proc. i 0,8 proc.
Porównując wyniki amerykańskiej i chińskiej gospodarki warto jednak pamiętać, jaką rolę pełni PKB w obu krajach. Przede wszystkim jest to miara ilościowa, a nie jakościowa – ilustruje aktywność gospodarczą, w tym taką, która nie ma ekonomicznego sensu. Wyniki bywały pompowane także na papierze. Wskaźnik jest narzędziem wewnętrznej i zewnętrznej propagandy. Za Murem to partia decyduje, jakie będzie tempo wzrostu, wyznaczając oficjalny cel na dany rok.
W 2021 r. PKB Chin ma się zwiększyć realnie o co najmniej 6 proc. Zważywszy na zeszłoroczny kryzys, nie jest to cel zbyt ambitny i powinien zostać z nawiązką zrealizowany. Prawdopodobnie tempo wzrostu wyniesie ok. 7 proc. rdr. W IV kwartale może spaść poniżej 4 proc. W oficjalnym wystąpieniu wygłoszonym kilka miesięcy temu Xi Jinping powtórzył, że partia “nie może ślepo dążyć do szybkiego wzrostu bez względu na obiektywne prawa i warunki” oraz musi skoncentrować się na “poprawie jakości wzrostu gospodarczego, promowaniu trwałego i zdrowego rozwoju gospodarczego oraz dążeniu do rzeczywistego, a nie zawyżonego wzrostu PKB”.
Chińska gospodarka zwalnia, bo gazu nadal nie naciska Pekin, a do tego nie sprzyja jej sytuacja globalna. Władze nie decydują się na potężną stymulację fiskalną czy monetarną, uderzają w napęczniały sektor nieruchomości i do niedawna wymykający się regulacjom sektor technologiczny, a do tego prowadzą politykę “zero tolerancji” wobec COVID-19. Tymczasem gospodarka musi się mierzyć z blackoutami i rosnącymi cenami prądu, także częściowo wywołanymi przez centralę, zakłóceniami w globalnych łańcuchach dostaw czy niedoborami chipów i szybującymi kosztami surowców, a nawet niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi, jak choćby powodzie czy nietypowe temperatury.
W obliczu słabości wewnętrznej na znaczeniu zyskuje wymiana zagraniczna. Nadwyżka handlowa w okresie lipiec-wrzesień wyniosła 3,9 proc. PKB wobec 3,1 proc. kwartał wcześniej i 3 proc. na początku roku. Szczegółowe dane dotyczące kontrybucji konsumpcji, inwestycji i handlu zagranicznego będą zapewne znane jutro.
W III kwartale wyraźnie spadło również tempo wzrostu nominalnego PKB, czyli liczonego w cenach bieżących. Chińska gospodarka spuchła o 9,8 proc., co oznacza, że deflator spadł poniżej 5 proc. wobec blisko 6 proc. odnotowanych kwartał wcześniej, mimo że inflacja PPI przyspieszyła (inflacja CPI nieco spadła).
W efekcie znów zmalał lewar. Zobowiązania z tytułu AFRE – “zagregowanego finansowania realnej gospodarki” (kiedyś TSF – total social financing), najszerszej miary zadłużenia publikowanej przez bank centralny, spadły do 275,2 proc. PKB. Relacja kwartalnego przyrost długu w porównaniu do kwartalnego produktu krajowego brutto była najniższa spośród III kwartałów od 2015 r. (zjawisko jest silnie sezonowe, stąd zestawienie tych samych okresów roku).
Chińscy statystycy opublikowali dziś również paczkę comiesięcznych danych. Produkcja przemysłowa urosła we wrześniu o 3,1 proc. rdr, a inwestycje w ciągu dziewięciu miesięcy roku zwiększyły się o 7,3 proc. W obu przypadkach tempo wzrostu wyraźnie hamuje względem poprzednich miesięcy. Po letnich problemach odbiła za to sprzedaż detaliczna – w ubiegłym miesiącu wzrosła o 4,4 proc. rdr wobec 2,5 proc. rdr odnotowanych w sierpniu.
Większy wzrost “popytu” niż “podaży” korzystnie wpływa na stabilizowanie niezrównoważonej chińskiej gospodarki, w której to właśnie strona produkcyjna jest zdecydowanie silniejsza, a moc konsumentów nie przystaje do wielkości PKB. Niestety porównanie do 2019 r. nie wypada już dobrze – sprzedaż detaliczna nie rośnie tak szybko jak przemysł.
Maciej Kalwasiński, ekonomista, specjalista ds. Chin, analityk portalu Bankier.pl
Kolegium redakcyjne nie obowiązkowo zgadza się z treścią i ideami artykułów zamieszczonych na stronie. Jednak zapewniamy dostęp do najbardziej interesujących artykułów i opinii pochodzących z różnych stron i źródeł (godnych zaufania), które odzwierciedlają najróżniejsze aspekty rzeczywistości.
